Metformina jest stosowana jako lek obniżający poziom glukozy we krwi od kilku stuleci i jest obecnie lekiem pierwszego rzutu w cukrzycy typu 2 (T2DM). Od czasu odkrycia, że aktywuje kinazę białkową aktywowaną przez AMP (AMPK) i zmniejsza ryzyko raka, metformina przyciągnęła wielką uwagę.
Inny lek, berberyna, ekstrahowany z berberis vulgaris L. (korzeń), był
starożytnym lekiem ziołowym stosowanym w leczeniu biegunki. Trwające
badania eksperymentalne i kliniczne ujawniły ogromny potencjał berberyny w regulacji homeostazy glukozy i lipidów, wzrostu raka i zapalenia. Ponadto działanie berberyny obniżające poziom lipidów jest porównywalne z konwencjonalnymi lekami lipidowymi i ma niską toksyczność.
Pomimo odmiennej budowy metformina i berberyna mają wiele wspólnych cech w działaniu i oba mogą być doskonałymi lekami w leczeniu cukrzycy II, otyłości, chorób serca, guzów, a także stanów zapalnych. Ponieważ zaburzenia te są często powiązane i obejmują wspólne czynniki.
(...)
Obecnie cukrzyca stała się jednym z najpowszechniejszych problemów zdrowia publicznego ze względu na zwiększoną chorobowość, chorobowość i śmiertelność z powodu powikłań. Dołożono ogromnych wysiłków, aby zidentyfikować skuteczne środki o niskiej toksyczności. Chociaż wiele badań wykazało, że berberyna wywiera działanie hipoglikemiczne podobnie jak metformina, nie była ona szeroko stosowana w leczeniu cukrzycy.
Cukrzyca jest przewlekłą, postępującą chorobą metaboliczną.
Początkowe zaburzenia działania insuliny można skompensować zwiększonym wydzielaniem insuliny, prowadzącym do hiperinsulinemii, tak aby utrzymać homeostazę glukozy we krwi. Dopóki funkcja wydzielnicza komórek β nie jest w stanie zrekompensować dalszego spadku wrażliwości na insulinę, rozwija się jawna cukrzyca II.
(…)
Metformina hamuje wątrobową produkcję glukozy i stymuluje wychwyt glukozy w mięśniach i tkance tłuszczowej, powodując poprawę hiperglikemii i hiperlipidemii oraz łagodzenie niealkoholowego stłuszczenia wątroby (NAFLD). Oprócz zwiększania wrażliwości na insulinę w tkankach obwodowych, metformina może chronić wysepki β przed lipotoksycznością i glukotoksycznością, przywracając wydzielanie insuliny.
(...)
Badania wykazały, że podobnie jak metformina, berberyna spełnia swoje funkcje poprzez regulację różnych efektorów, w tym AMPK, MAPK, PKC, PPAR α , PPAR γ. Warto zauważyć, że berberyna poprzez aktywację AMPK może stymulować wychwyt glukozy w mięśniach, wątrobie i tkance tłuszczowej oraz hamować glukoneogenezę w wątrobie poprzez regulację w dół enzymów glukoneogennych.
Wpływ metforminy na masę ciała i niealkoholowe stłuszczenie wątroby NAFLD oceniano w wielu badaniach, których wyniki nie były jednoznaczne. W 10-letnim badaniu obserwacyjnym u pacjentów z T2MD i otyłością wykazano niewielką utratę masy ciała w grupach leczonych metforminą w porównaniu z placebo .
(…)
Z kolei berberyna jest potencjalnym lekiem do leczenia otyłości poprzez regulację w dół adipognezy i lipogenezy. Stwierdzono, że myszy leczone berberyną zawierają skurczone adipocyty. Ta aktywność przeciw otyłości jest zgodna z odkryciem, że berberyna znacząco zmniejszyła rozmiary i liczbę kropelek lipidów w adipocytach. (…)
Ponadto berberyna wykazuje działanie hamujące proliferację i różnicowanie preadipocytów.
(...)
Udowodniono, że hiperlipidemia , zwłaszcza LDL-c, jest czynnikiem ryzyka chorób wieńcowych serca, a metformina może zmniejszać ryzyko chorób wieńcowych powikłanych z cukrzycy.
(…)
Dożylna infuzja berberyny u 12 pacjentów z niewydolnością serca oporną na naparstnicę i leki moczopędne doprowadziła do ostrego spadku oporu obwodowego i wzrostu wskaźnika sercowego.
Stwierdzono, że berberyna obniża LDL-c, czynnik ryzyka chorób sercowo naczyniowych poprzez regulację w górę ekspresji genu LDLR i stabilność mRNA LDLR, a tym samym zwiększenie klirensu wątrobowego, w którym pośredniczy LDLR. Inne badanie wykazało, że u starszych pacjentów z hipercholesterolemią, którzy nie tolerowali statyn, berberyna mogła złagodzić hipercholesterolemię i poziom LDL-c w osoczu.
(...)
Wpływ metforminy na nowotwór. Badanie częstości występowania nowotworu u pacjentów z T2DM otrzymujących metforminę - pokazuje 30% redukcję ogólnych początków guza. Chorzy na T2DM z nowotworami takimi jak rak płuca, trzustki i piersi wykazywali lepsze rokowanie, gdy jako lek hipoglikemiczny stosowano metforminę.
Liczne badania in vitro wykazały, że metformina hamuje wzrost komórek nowotworowych poprzez różne mechanizmy (…).
Wykazano, że berberyna wywiera działanie przeciwnowotworowe wieloma drogami, na przykład hamując proliferację komórek, przerzuty i angiogenezę w wielu typach nowotworów, w tym w raku piersi, raku żołądka, czerniaku i wątrobiaku.
(...) Poprzez regulację RAR α / β i szlaku sygnałowego PI3K / AKT, berberyna może być stosowana jako adiuwantowy środek terapeutyczny w przerzutowym czerniaku, którego nie można wyleczyć tylko chirurgicznie.
Podobny potencjał terapeutyczny jest również proponowany w potrójnie ujemnych podstawnych rakach piersi, najbardziej złośliwym podtypie raka piersi.
Pod względem możliwej roli w hamowaniu EMT i przerzutów raka, wydaje się, że berberyna i metformina mają podobne działanie.
(…)
Pomimo odmiennej struktury metformina i berberyna mają wiele wspólnych aspektów w działaniu i mechanizmach. Chociaż metformina jest lekiem przeciwcukrzycowym pierwszego rzutu, berberyna nie jest szeroko stosowana w leczeniu cukrzycy i zespołu metabolicznego w krajach zachodnich, chociaż jest to lek bez recepty, a badania eksperymentalne przynoszą obiecujące wyniki.
Ponieważ skutki uboczne berberyny są tolerowane i kontrolowane (zwykle dolegliwości żołądkowo-jelitowe), badania kliniczne w celu porównania tych dwóch leków są zdecydowanie obiecujące.
Skutki uboczne metforminy:
- objawy ze strony układu pokarmowego, w tym bóle brzucha, nudności, biegunki, wymioty czy odczuwalnie metalicznego smaku w ustach
- pogorszenie wchłaniania witamin z grupy B, co może doprowadzić do niedoboru witaminy B12 anemii zaburzeń neurologicznych
- rzadziej kwasica mleczanowa. Jest to stan ciężki i zagrażający życiu
Skutki uboczne berberyny:
- w sytuacji osób zdrowych, nie przyjmujących żadnych leków skutki uboczne praktycznie nie występują - o ile dzwka dzienna nie zostanie przekroczona - możliwe efekty w przypadku przekroczenia dawki biegunka, wzdęcia, zaparcia oraz ból żołądka.